IZVORI I VRELA
Izvori i vrela
Planina Rtanj je krečnjačkog sastava. U gornjem delu planina je bezvodna. Prvi izvor nalazi se na oko 800 metara nadmorske visine, iznad samog turističkog naselja Rtanj. Podnožje Rtnja, obiluje izdašnim izvorima čiste vode. Na prvom mestu to je izvorište Crnog Timoka u selu Krivi Vir, a nedaleko odatele vrelo Buk, kraj crkve Lozice. Vrelo Radovanske reke nalazi se iznad sela Jablanica, a u blizini je i jak izvor pored srednjevekovne crkve Krepičevac. Nedaleko od sela Lukovo su dva jaka izvora, kraj velike, ruinirane crkve Lapušnja. U podnožju istočne strane planine Rtanj je selo Ilino sa jakim vrelom, a nekoliko kilometara odatle Mirovsko vrelo sa kog se snabdeva vodom grad Boljevac i nekoliko sela. Od izvora kreću potoci i rečice, koje se ulivaju u Crni Timok ili reku Arnautu, koja protiče kroz Boljevac. Skoro na svakoj od ovih rečica, kao i na samom Crnom Timoku obitavaju stare vodenice. Građene su od blata i slame i većina njih može još da se koristi.
Izvor Crnog Timoka - Pećura
Krivi Vir, pored niza prirodnih lepota, ima i veliki broj izvora čiste planinske vode. Najveći izvor nalazi se u podnožju Kučajskih planina, odakle počinje tok Crne Reke ili Crnog Timoka, kako se drugačije naziva. Kompleks izvorišta Crne Reke zove se Pećura. U Pećuri postoje tačno dva izvora, koji međusobno nisu povezani. Glavni izvor nalazi se na početku Pećurske klisure, odakle voda izvire ispod velikih stena iz velike pećine. Glavni izvor je sa konstantnim dotokom vode, u letnjem periodu dosta oslabi, ali nije zapamćeno da je ikada presušio. Drugi izvor, znatno slabiji, nalazi se niže, blizu ostatka nekadašnje vodenice. Voda izvire iz male pećine, bistra je i u kasnim letnjim mesecima presuši.
Da li ste znali...?
Neki krivovirac, ubivši svoju nevernu ženu, bacio njeno telo u provaliju koja se nalazi iznad pećine. Ispostavilo se da je ova provalija ulaz u pećinu, jer je voda posle izvesnog vremena, izbacila njeno telo na površinu. Od tada ova pećina novi naziv Jovankina rupa. Pored navedenih izvora, u pećuri, malo niže nizvodno, neposredno pored ostatka još jedne stare vodenice, počinje niz od ukupno desetak izvora tople vode od kojih je najveći tzv. Vrelo. Voda sa ovih izvora je uvek čista i bistra, što nije slučaj sa Vrelom čija se voda ponekad , nakon obilnih padavina, zamuti. Temperatura vode koja izvire u Pećuri je 7 - 8 C, a temperatura vode sa pomenutih izvora 21 - 22 C. Pećura je veoma atraktivna prirodna lepota. Visoke strme strane okićene raznim rastinjem, naročito (divljim) jorgovanima i lipama, u prolećnim mesecima kada sve ozeleni i rascveta, pruža neopisiv osećaj lepote. Mnoge generacije posetilaca odavde su odnosile nezaboravne utiske i divile se raskošnoj lepoti prirode.
